มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ
ขอเชิญชมการแสดงโขน ชุด ศึกมัยราพณ์

 

 

เรื่องย่อ...
มัยราพณ์ พญายักษ์เจ้าเมืองบาดาลหน้าสีม่วงอ่อน มงกุฎยอดกนก รู้มนต์สะกดทัพ และสรรพยาเป่ากล้อง เป็นสัมพันธมิตรกับ ทศกันฐ์ ทศกัณฐ์คำนึงถึงจึงใช้ให้นนยวิก วายุเวก สองกุมารไปเชิญมาช่วยทำศึกกับพระราม มัยราพณ์ประกอบพิธีหุงสรรพยา เพื่อลอยเข้าไปสะกดทัพพระราม ทางฝ่ายพลับพลาพระรามมีลางบอกเหตุ พิเภกทูลว่าพระเคราะห์ร้าย พระรามจึงสั่งให้สุครีพบัญชาการแวดล้อมป้องกัน หนุมานอาสาอมพลับพลาไว้อีกชั้นหนึ่ง มัยราพณ์แปลงกายเป็นพญาวานรลอบเข้ามาฟังข่าว

ครั้นรู้ว่าพิเภกทูลว่าพระเคราะห์ร้ายจะหมดสิ้นไป เมื่อดาวประกายพรึกขึ้น มัยราพณ์จึงขึ้นไปบนเขาโสลาศ แล้วกวัดแกว่งกล้องแก้วให้บังเกิดแสงเหมือนดาวประกายพรึก ทแล้วจึงลอยเข้ามาเป่าสรรพยาทำให้พลวานร รวมทั้งหนุมานที่อมพลับพลาอยู่สลบลง มัยราพณ์จึงเข้าไปแบกพระรามกลับไปกรุงบาดาล เมื่อพระลักษณ์ฟื้นขึ้น พิเภกทูลให้ใช้หนุมานลงไปเชิญพระรามกลับมา หนุมานลงไปกรุงบาดาล ต้องผ่านด่านต่างๆ ด่านแรกคือ ด่านยุงเท่าแม่ไก่ ด่านที่สองเป็นภูเขาไฟกระทบกันเป็นประกายเพลิง ด่านสุดท้ายคือ สระโบกขรณี ที่มัจฉานุรักษาอยู่ หนุมานต่อสู้กับมัจฉานุจนในที่สุดรู้ว่าเป็นพ่อลูกกัน

หนุมานหักก้านบัวใหญ่ แทรกตัวไปยังกรุงบาดาล พบนางพิรากวน พี่สาวมัยราพณ์ที่ถูกถอดยศและใช้ให้มาตักน้ำ เพื่อไปต้มพระรามกับไวยวิกลูกชายของนาง หนุมานแปลงเป็นใยบัวติด ชายสไบเข้าไปในเมืองบาดาลได้ หนุมานลอยเข้าไปถึงปราสาทที่มัยราพณ์และชายาบรรทมอยู่ หนุมานต่อสู้กับมัยราพณ์ มัยราพณ์ท้าให้ไปรบกันที่ดงตาลท้ายเมือง หนุมานใช้ต้นตาลเป็นกระบองฟาดมัยราพณ์สิ้นชีวิต แล้วอัญเชิญพระรามเสด็จกลับ เหล่าเทพบุตรเทพธิดาพากันโปรยข้าวตอกดอกไม้แซ่สร้องสรรเสริญ

 

 

 

โขน ชุดศึกไมยราพ

 

ไมยราพณ์เป็นโอรสท้าวมหายมยักษ์กษัตริย์เมืองบาดาลองค์ที่ 2 และนางจันทรประภาศรี มีพี่สาว 1 คน คือนาง พิรากวน ภายหลังเมื่อท้าวมหายมยักษ์สิ้นพระชนม์ ไมยราพณ์ได้ครองเมืองบาดาลสืบแทนเป็นกษัตริย์แห่งเมืองบาดาลองค์ที่ 3 ซึ่งก่อนตายมหายมยักษ์ ก็ได้สั่งเสียว่าอย่าไปยุ่งกับทศกัณฐ์ผู้มีศักดิ์เป็นลุง เพราะจะเป็นภัยต่อเมืองบาดาล

ต่อมาไมยราพณ์ได้ไปเรียนวิชากับพระฤษีสุเมธ ที่เชิงป่าหิมพานต์จนมีวิชาเก่งกล้า รวมทั้งยังถอดหัวใจได้ จึงถอดดวงใจไว้ในแมลงภู่ แล้วนำไปซ่อนไว้ที่ยอดเขาตรีกูฏ มัยราพณ์ได้พบมัจฉานุ ลูกของนางสุพรรณมัจฉากับหนุมานที่คลอดทิ้งไว้บนหาดทราย จึงเก็บมาเลี้ยงเป็นบุตรบุญธรรม

เมื่อทศกัณฐ์ได้มาเชิญให้ไมยราพณ์ไปช่วยรบ แม้นางจันทรประภาศรีพระมารดาจะห้ามปรามไว้ ไมยราพณ์ก็ไม่เชื่อฟัง และได้ไปสะกดทัพ และลักพาพระรามไปซ่อนไว้ที่เมืองบาดาล โดยใส่กรงเหล็กขังไว้ที่ดงตาลเพื่อรอต้มให้ตายพร้อมกับไวยวิกหลายชาย บุตรของนางพิรากวนที่ไมยราพณ์กล่าวหาว่าเป็นกบฏ หนุมานจึงตามไปช่วยและได้พบกับมัจฉานุ ทั้งสองเกิดต่อสู้กันโดยไม่รู้ว่าเป็นพ่อลูก แต่ก็ทำอะไรกันไม่ได้จึงสอบถามความเป็นมาซึ่งกันและกัน ครั้นสอบถามและพิสูจน์กันด้วยลักษณะและการหาวเป็นดาวเป็นเดือนของหนุมาน มัจฉานุจึงยอมเชื่อ หนุมานจะให้มัจฉานุบอกที่ซ่อนพระราม แต่มัจฉานุยังกตัญญูต่อไมยราพณ์ ก็ไม่ยอมบอกตามตรง แต่บอกใบ้ว่ามาทางใดก็ให้ไปทางนั้น หนุมานจึงมุดลงไปในสายบัวเหมือนกับที่ลงมาครั้งแรก และที่สุดหนุมานก็ฆ่ามัยราพณ์ตาย ไวยวิกบุตรของนางพิรากวนจึงได้เป็นกษัตริย์แห่งกรุงบาดาลองค์ที่ 4